Zajęcia z wykorzystaniem TIK realizuje przez cały rok szkolny w klasach, w których uczę informatyki i przyrody. Zajęcia odbywają się w pracowni komputerowej, więc programy i filmy edukacyjne, encyklopedie multimedialne oraz zasoby Internetu są wykorzystywane podczas większości lekcji.
W czasie lekcji przyrody stosujemy następujące zasady:
- Komputery są zawsze pod ręką, ale staramy się w mądry i bezpieczny sposób z nich korzystać;
- Uczymy się korzystać z Internetu, kształtując umiejętności wyszukiwania informacji w celu poszerzenia wiedzy;
- Zawsze zachowujemy rozwagę i krytycyzm, gdy korzystamy z umieszczonych w sieci informacji, oddzielamy je od komentarzy i opinii;
- Wiadomości szukamy na wiarygodnych, sprawdzonych stronach, nie wierzymy wszystkiemu co czytamy w sieci, porównujemy informacje z Internetu z innymi źródłami;
- Jesteśmy twórczy i kreatywni, nie kopiujemy bezmyślnie, samodzielnie opracowujemy i redagujemy zdobyte informacje;
- Posługując się materiałami pochodzącymi z Internetu, zawsze podajemy źródło ich pochodzenia, podajemy adresy stron, z których korzystaliśmy;
- Dbamy o poprawność językową, przestrzegamy zasad ortografii i interpunkcji;
- Przestrzegamy ogólnej netykiety obowiązującej w sieci.
Lekcje z wykorzystaniem TIK pozwalają osiągnąć następujące cele:
- Lepsze i trwalsze przyswojenie przez uczniów treści programowych;
- Ułatwienie zrozumienia zjawisk przyrodniczych i abstrakcyjnych dzięki zastosowaniu programów zawierających animacje, symulacje, filmy, pokazy slajdów;
- Rozwijanie zainteresowań uczniów, z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych;
- Kształtowanie umiejętności zbierania i wyszukiwania informacji;
- Rozwijanie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji;
- Doskonalenie umiejętności poruszania się w sieci;
- Doskonalenie umiejętności wykorzystania programów do tworzenia prezentacji multimedialnej, edytora tekstu;
- Tworzenie prostych wypowiedzi na zadany temat na podstawie informacji pobranych ze stron WWW;
- Podniesienie atrakcyjności zajęć, a tym samym zwiększenie motywacji uczniów do pracy, rozwijanie aktywności i samodzielności uczniów;
- Aktywowanie uczniów do podejmowania samodzielnych działań i własnych poszukiwań naukowych;
- Inspirowanie do samodzielnego i kreatywnego myślenia;
- Twórcze rozwiązywanie zadań;
- Możliwość samokontroli i sprawdzania wiadomości i umiejętności przy wykorzystaniu interaktywnych zagadek, krzyżówek, testów;
- Indywidualizacja procesu nauczania, w tym sprawdzania wiedzy;
- Stymulowanie wszystkich zdolności poznawczych dziecka;
- Łączenie procesów poznawczych i kształcących z dobrą zabawą;
- Stwarzanie atmosfery zdrowej rywalizacji między uczniem a komputerem oraz na płaszczyźnie uczeń– uczeń;
Wykorzystujemy następujące narzędzia TIK:
- Wykorzystanie multimediów – programy i filmy edukacyjne, encyklopedie multimedialne.
- Wyszukiwanie informacji w Internecie oraz publikacji popularno-naukowych.
- Tworzenie prezentacji PowerPoint (wykorzystując dźwięk, grafikę, proste animację).
- Tworzenie ilustrowanych dokumentów tekstowych w edytorze tekstu (łączenie tekstu z grafiką).
W czasie lekcji przyrody często korzystam z:
- Gotowych multimedialnych programów edukacyjnych, np.: Przyroda Nowa Era – program multimedialny na płycie CD dołączony jest do podręcznika przyrody. Program ten nie dubluje zawartości podręcznika, lecz jest jego uzupełnieniem. Oprócz ćwiczeń uczeń znajdzie na nich ciekawostki powiązane z książkowymi informacjami, filmy, animacje oraz zdjęcia ilustrujące i wyjaśniające poglądowo zagadnienia z podręcznika. Uczniowie mogą w każdej chwili przypomnieć sobie potrzebne pojęcia, korzystając z ilustrowanego słownika. Komputerowa lekcja zawarta w tym programie składa się zwykle z krótkiego przedstawienia podstawowych informacji, filmowego lub interaktywnego rozwinięcia i testów. Kolejność zapoznawania się z materiałem jest dowolna, a uczeń nie ma obowiązku korzystania ze wszystkich pomocy – może się na przykład ograniczyć do wykonania wybranych ćwiczeń czy przejrzenia animacji.
- Wykorzystuje również własne prezentacje jako sposób obrazowania treści materiału nauczania.
- Uczniowie również sami wykonują swoje autorskie prezentacje. Podczas opracowywania slajdów gromadzą materiał w postaci zdjęć, ciekawych informacji korzystając z Internetu.
W/w narzędzia na moich lekcjach przyrody prezentuje w przykładowym scenariuszu lekcji „Las – piętra roślinności i jego mieszkańcy”, prezentacja, plansza
Opis przebiegu lekcji:
- Wprowadzeniem do lekcji było rozwiązanie krzyżówki i sformułowanie nowego tematu lekcji.
- Pierwszym zadaniem uczniów było, zdefiniowanie pojęcia las wykorzystując rozsypankę wyrazową.
- Pokaz prezentacji multimedialnej przygotowanej przez nauczyciela;
- Warstwowa budowa lasu.
- Pospolite gatunki roślin spotykane w lesie z uwzględnieniem poszczególnych pięter lasu.
- Wykonanie poleceń wg kart pracy – praca indywidualna.
- Uczniowie korzystając z edytora tekstu wykonują ilustrowane dokumenty tekstowe kształtując umiejętność łączenia tekstu z grafiką (tworzą plansze, diagramy tabele);
- podczas wykonywania poszczególnych zadań uczniowie korzystają z różnych źródeł: Internetu, encyklopedii multimedialnej PWN, w czasie wątpliwości z oceną jakości informacji mają możliwość skorzystania ze słowników i encyklopedii wypożyczonych z biblioteki szkolnej.
- Prezentacja wyników pracy.
- Mieszkańcy lasu – omawiamy plansze – rozpoznajemy zwierzęta;
- Praca indywidualna – korzystając z informacji zawartych w prezentacji multimedialnej oraz sieci Internet tworzenie ilustrowanych dokumentów tekstowych na temat roślin i zwierząt występujących w lesie z uwzględnieniem poszczególnych warstw lasu.
- Uczniowie mają wykorzystać strony internetowe podane przez nauczyciela, ale również wykazać się umiejętnością poszukiwania w Internecie informacji na dany temat, wskazując źródła ich pochodzenia.
- Podczas pracy uczniów nad realizacją zadań nauczyciel powinien skupić się na udzielaniu pomocy w dotarciu do źródeł informacji czy interpretacji. Ingerencja w działanie uczniów powinna być minimalna, dostosowana do wieku dzieci aby mieli oni rzeczywiście poczucie samodzielnego wykonywania zadania.
- Prezentacja wyników – plansze, tabele ukazujące warstwową budowę lasu i jego mieszkańców.
- Ocena pracy z uwzględnieniem samooceny.
- Omówienie zadania domowego.
- Las jest bardzo ważną częścią przyrody. Wypisz funkcje lasu.
Refleksja nauczyciela;
- Uczniowie często korzystają z Internetu, ale mają problemy z wyszukaniem konkretnych informacji. Brak im determinacji w dążeniu do wyłowienia potrzebnych faktów (trzeba czasami przeczytać kilka akapitów tekstu żeby dotrzeć do sedna odpowiedzi). Zadania na lekcje powinny być tak przemyślane aby zmuszały do wykazania się konsekwencją w dążeniu do wyszukania niezbędnych informacji. Zmuszając uczniów do tego typu działań na zajęciach wpajamy w nich odruch szczegółowej i konsekwentnej pracy.
- Należy sugerować, żeby uczniowie sprawdzali informację na kilku różnych stronach, a nie ograniczali się do jednej informacji.
- Tego typu zajęcia wymagają więcej czasu oraz sprawnego przeprowadzenia, w związku z tym dobrze gdy klasa ma dwie godziny przyrody w tym samym dniu. Ponadto tempo pracy uczniów jest nierówne, więc należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności.
